A yw’r Arctig yn dod o’i aeafgwsg?
Tîm ymchwil y Brifysgol yn yr Arctig, Ben Lincoln (PhD), Ben Powell (technegydd offer), Dr Yueng Djern Lenn o flawn llong torri'r rhew RwsiegEfallai bod y gaeafau wedi bod yn fwy garw yn y Deyrnas Unedig yn ddiweddar oherwydd bod llai o rew dros Gefnfor yr Arctig.
Mae’r rhew wedi bod yn cadw newidiadau yn nhymheredd y môr o’r atmosffer. Ond gallai’r ffaith fod y rhew yn cilio gael effaith ar ein hinsawdd.
“Mae rhai hinsoddegwyr yn credu bod absenoldeb rhew mĂ´r i’r gogledd o Siberia yn yr hydref y llynedd wedi galluogi i’r mĂ´r agored gynhesu’r atmosffer, gan newid patrymau’r gwynt a datblygu system o wasgedd atmosfferig uchel dros Siberia. Mae hyn wedyn yn arwain at aer oer yn cael ei yrru i’r de o’r Arctig, dros ogledd Ewrop”, eglurodd Dr Tom Rippeth o Brifysgol Â鶹Íř.
Yn ychwanegol at hyn, mae gwyddonwyr y Brifysgol newydd ddarganfod nad yw Cefnfor yr Arctig mor dawel a oedd eigionegwyr yn arfer ei gredu, a gallai hynny hefyd effeithio ar yr hinsawdd.
Mae mesuriadau newydd gan Yueng-Djern Lenn, Chris Old a Tom Rippeth o Ysgol Gwyddorau’r Eigion yn dangos am y tro cyntaf bod pyliau achlysurol o dyrfedd o dan y rhew yn cymysgu haenau dŵr cyfagos gyda’i gilydd.
Yn Ă´l y canfyddiadau newydd, mae llawer mwy o gymysgu'n digwydd pan nad oes rhew mĂ´r yn gwarchod wyneb y mĂ´r rhag yr atmosffer.
Mae achosion o gymysgu o’r fath yn bwysig. Dan y rhew, gallent ddod â gwres o du mewn i'r môr i gynhesu ochr isaf y rhew, ac yn y dŵr agored, gallent fynd â gwres o’r haenau ar y wyneb, sydd wedi eu cynhesu gan yr haul, i’r môr.
Dywedodd Dr Tom Rippeth: “Mae’r canlyniadau hyn yn arwyddocaol iawn gan eu bod yn gymorth i ni ddeall swyddogaeth rhew môr yn yr Arctig, ac yn arbennig sut mae’n effeithio ar faint o wres sy’n cael ei gyfnewid rhwng y môr a’r atmosffer.”
“Maent yn awgrymu y bydd Cefnfor yr Arctig yn llawer mwy aflonydd wrth i’r byd gynhesu. Rydym eisoes wedi gweld lleihad mawr yn y rhew sy’n gorchuddio’r môr, yn enwedig yn ystod yr haf, ac felly mae llawer mwy o gymysgu’n digwydd o ganlyniad i hynny.”
“Efallai bod yr Arctig yn dod o’i aeafgwsg, ac mae'n rhaid i ni ofyn faint o effaith fydd hyn yn ei gael ar ein hinsawdd yn y Deyrnas Unedig."
Yn wir mae rhai gwyddonwyr yn credu ein bod eisoes efallai yn teimlo effaith y ffaith fod rhew Cefnfor yr Arctig yn diflannu, trwy'r gaeafau mwy garw rydym wedi eu cael yn y Deyrnas Unedig yn ystod y ddwy flynedd ddiwethaf.
DIWEDD
16.3.11
Dyddiad cyhoeddi: 16 Mawrth 2011